Kroniki Czarnej Kompanii, Glen Cook - recenzja z portalu Fantasta

Cykl o "Czarnej Kompanii" Glena Cooka już dawno wszedł do ścisłego kanonu fantasy, dlatego bardzo uradował mnie fakt, iż Rebis postanowił wznowić całą serię. Tym razem, zamiast dziewięciu książek postawiono na cztery tomy zbiorcze. Nowe wydanie otwierają "Kroniki Czarnej Kompanii", obejmujące następujące tytuły: "Czarna Kompania", "Cień w ukryciu" i "Biała Róża", dzięki czemu zyskujemy bardzo ładnie wydane, liczące blisko tysiąc stron tomiszcze, od którego trudno się oderwać.

O "Kronikach..." można powiedzieć wiele, ale na pewno nie to, iż są one wtórne, przewidywalne czy bazują na utartych schematach. Już sam pomysł głównego bohatera jest zaskakujący. Mamy bowiem do czynienia z jedynym w swoim rodzaju bohaterem zbiorowym – Czarną Kompanią, dość licznym zespołem najemników, walczących dla tego, kto dobrze płaci. Sam pomysł był niezwykle nowatorski i ciekawy, a przelanie go na papier okazało się strzałem w dziesiątkę. Czarna Kompania to nie są, mówiąc kolokwialnie, dobre chłopaki. To drużyna cynicznych, wyrachowanych, lecz jednak wzbudzających sympatię czytelnika żołnierzy, którym daleko do żądnych chwały rycerzy w lśniących zbrojach. Żołnierzy, którzy wykonują swoją pracę, nie ważne, jak bardzo bywa ona paskudna. Nie marzy im się sława, chcą po prostu wyjść cało z wojennej zawieruchy. Nikt nie jest tutaj czarny, ani biały. W tych trudnych czasach, w których przyszło żyć Kompanii, czasem staje się po tej złej stronie. Być może dlatego, że inna strona może okazać się jeszcze gorsza, albo dlatego, że nie ma się wyboru. W takiej sytuacji naszych bohaterów nie stać na rozterki moralne, czy dylematy – muszą robić swoje, żeby uratować tyłek. Dzięki temu bohaterowie są nam dość bliscy, bo prawdziwi. Każdemu z nich zdarzyło się zrobić coś naprawdę złego, nie tracą jednak przy tym człowieczeństwa. Widać, że Glen Cook lubuje się w szarościach, nie ocenia bowiem nikogo jednoznacznie, nikt tutaj nie jest absolutnie dobry, ani absolutnie zły. Dla mnie to jedna z największych zalet powieści. Jednak nie jedyna.

Kompania to cały wachlarz osobowości, począwszy od Konowała - narratora dużej części tomu, lekarza, spisującego dzieje kompanii, przez Kruka - tajemniczego, okrutnego i bezwzględnego zabijaki, który jednak dla ocalonej przez siebie Pupilki jest w stanie poświęcić wszystko, dalej przez rewelacyjną parę przekomarzających się przyjaciół – Jednookiego i Goblina, Kapitana, Milczka i wielu, wielu innych, aż do postaci pobocznych, jak przyjęty do Kompanii Zalewacz - postać dość złożoną, która przeszła w powieści interesującą metamorfozę. Tych osobowości jest zdecydowanie więcej. Poznajemy m.in. Panią – okrutną, owianą legendą władczynię, wynajmującą Czarną Kompanię do kontroli nad podbitymi przez siebie ziemiami, oraz kilku Schwytanych – tajemniczych czarowników, towarzyszących Pani w jej poczynaniach. Ze względu na wielość pojawiających się w książce postaci zabrakło jednak pogłębienia historii każdego z nich. Nie jest to jednak zarzut, mi taki zabieg bardzo się spodobał, ponieważ nie utożsamiamy się tutaj z jednym, najbardziej znanym bohaterem. Z zainteresowaniem śledzimy wątki i historię wszystkich członków Kompanii.

Kolejnym dość nietypowym rozwiązaniem jest podejście Cooka do swoich bohaterów. Czasy są okrutne, więc, by zachować realizm, autor nie oszczędza wykreowanych przez siebie postaci. Ostrzegam, że nie jeden z naszych żołnierzy zginie! Poza tym nigdy nie możemy być pewni następnego kroku Kompanii. Nie raz zmieni się strona, po której walczą.

"Kroniki Czarnej Kompanii" to rewelacyjnie napisana powieść rozrywkowa i w takich kategoriach powinna być oceniana. Cechuje ją niewątpliwie lekka, ociekająca cynizmem narracja, cięty dowcip, spora dawka czarnego humoru i błyskotliwe dialogi. Nie brak też mrocznych historii, jak choćby przyprawiające o solidne ciarki na plecach poczynania Kruka w Jałowcu, tajemnic i intryg politycznych, walk, ucieczek i pościgów. Jednym słowem jest tu wszystko, czego od takiej literatury oczekuję. W realiach powieści nie ma miejsca na ckliwość czy słabość, jest bowiem krew i śmierć. A zdarzają się też rzeczy o wiele gorsze od śmierci – wiedzą coś o tym wrogowie Pani.

Glen Cook ma wielki talent do opisywania scen batalistycznych. Oblężenie czarnego zamku, zawierucha bitewna, potyczki czy zasadzki, których w powieści nie brakuje, przykuwają uwagę swoją realnością i świetnie poprowadzoną narracją. Pomimo liczby stron tę powieść naprawdę czyta się jednym tchem!

Do moich faworytów pierwszego tomu cyklu należy bez wątpienia Cień w ukryciu, historia, w której losy Czarnej Kompanii przeplatają się z historią Kruka i Pupilki, uciekającymi przed Panią. Część ta wydaje mi się najbardziej mroczna i niepokojąca, więc bardzo trafiała w mój gust, ale mam nadzieję, że w całej powieści każdy znajdzie coś dla siebie.

"Kroniki Czarnej Kompanii" naprawdę mi się spodobały. Przeplatające się wątki, zmiany zachodzące w bohaterach i ich niejednoznaczne poczynania, zwroty akcji i rewelacyjny humor sprawiły, że z niecierpliwością czekam na moment, w którym sięgnę po kolejny tom. Glen Cook zapewnił mi świetną rozrywkę na wiele wieczorów. Polecam z całego serca wszystkim, którzy lubią czytać o wojennej zawierusze, poszukują w fantasy interesujących, złożonych postaci i dobrego humoru. Naprawdę warto.
A tutaj pierwotna wersja, zamieszczona naFantaście